Γυμνές χωρίς ενοχές!

Από τις: Κική Τριανταφύλλη, Γεωργία Γεωργακαράκου, Διονυσία Μαρίνου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

Οι γυναίκες γδύνονται μπροστά στον φωτογραφικό ή κινηματογραφικό φακό. Το κάνουν με άνεση ή με δυσκολία; Μόνο για επαγγελματικούς λόγους ή και από ναρκισσισμό; Σίγουρα πάντως σημαντικό ρόλο παίζουν η ηλικία, η αυτοπεποίθηση και η συμφιλίωση με το σώμα τους.

Με το που βγαίνουν από την κούνια τους, τα μωρά μπαίνουν στο παιχνίδι του γυμνού. Η παιδική γύμνια άλλωστε θεωρείται απόλυτα «χαριτωμένη» και «αξιολάτρευτη». Κι όμως, όταν γίνονται 3-4 ετών τα κοριτσάκια αρχίζουν ξαφνικά να ντρέπονται. Ανακαλύπτουν την έννοια της αιδούς, υπακούοντας στις πρώτες επιταγές της κοινωνίας. Η σχέση των γυναικών με το σώμα τους αλλάζει μαζί με αυτό.

Η εφηβεία – όπως και τα γηρατειά αργότερα – είναι η πιο δύσκολη ηλικία όσον αφορά την έκθεση του γυμνού σώματος στο βλέμμα των άλλων. Είναι περίοδος που χαρακτηρίζεται από έλλειψη αυτοπεποίθησης, παρ’ όλα αυτά όμως και παρά τη δυσφορία που αισθάνονται, τα νεαρά κορίτσια ντύνονται προκλητικά. Γιατί;

Σύμφωνα με τον Ζαν - Κλοντ Κάουφμαν, κοινωνιολόγο και ερευνητή στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών της Γαλλίας, «τις οδηγεί κάτι πολύ ακαθόριστο, εσωτερικό, προσωπικό, που συνδέεται με την άνεση και την αυτοεπιβεβαίωση του ολοκαίνουργιου “εγώ”, το οποίο μέσα από αυτή τη διαδικασία ισχυροποιείται».

Ανάμεσα στα 30 και τα 40 εμφανίζεται μια καινούργια ανησυχία για το τέλος της νιότης και της λάμψης της ομορφιάς. Η γυναίκα νιώθει πως γερνάει, πράγμα που θα ήταν ανυπόφορο αν δεν υπήρχε η χειροπιαστή απόδειξη μιας νεότητας που είναι ακόμα ζωντανή και εξαιρετικά πολύτιμη για να μένει κρυφή. Γδύνεται με μεγαλύτερη ευκολία και το χαίρεται. Μέσα σ’ αυτή τη «γιορτινή» ατμόσφαιρα κυριαρχεί φυσικά το παιχνίδι της γοητείας. Ενα παιχνίδι κυρίως για τις ίδιες, αφού το βλέμμα των άλλων είναι ένας τρόπος για να βλέπουν τον ίδιο τους τον εαυτό.
-Κ. Τρι.

ΜΕ ΤΟΛΜΗ ΚΑΙ ΓΟΗΤΕΙΑ
Πώς νιώθει μία γυναίκα όταν φωτογραφίζεται γυμνή; Η δημοσιογράφος και συγγραφέας Τζέιν Σίλινγκ το έκανε δύο φορές για τις ανάγκες ενός άρθρου με αυτό το θέμα αλλά και για το εξώφυλλο του τελευταίου βιβλίου της.

Περπατάει νωχελικά πάνω στις ψηλοτάκουνες γόβες της , σκεπάζει τους γοφούς της με τη διάφανη κουρτίνα, κοιτάζει με λάγνο βλέμμα τον φακό. Μια δυνατή βότκα από το μίνι μπαρ τη βοηθάει να ξεχάσει ερωτήματα του τύπου «τι στον διάολο κάνω τώρα εγώ εδώ πέρα», όπως και ότι είναι θεόγυμνη μέσα σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου. Την ώρα που ανάβουν τα φλας και αρχίζει να βγάζει παιχνιδιάρικα το πανάκριβο γαλλικό σλιπάκι της, η Τζέιν σκέφτεται μόνο ότι είναι η πιο σέξι γυναίκα του πλανήτη.

Εχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε. Oι καλλιτεχνικές φωτογραφίες όμως θυμίζουν στην Τζέιν Σίλινγκ εκείνο το συναρπαστικό πρωινό που γυμνώθηκε μπροστά στον φακό. Μερικοί συνάδελφοί της την είχαν προειδοποιήσει ότι η γυμνή έκθεσή της θα μπορούσε να τη βλάψει επαγγελματικά, τώρα πια όμως η αγγλίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας ξέρει ότι είχαν άδικο. Αλλωστε δεν ήταν η πρώτη που το έκανε.

Η φεμινίστρια συγγραφέας Ζερμέν Γκριρ – που πόζαρε μόνο με τα εσώρουχα το 1974 – ήταν από τις πρώτες γυναίκες εκτός καλλιτεχνικού χώρου που έβγαλε τα ρούχα της μπροστά στον φακό. Στις μέρες μας εξάλλου είναι μάλλον απίθανο να υπάρχει σελέμπριτι που δεν έχει ποζάρει γυμνή ή ημίγυμνη ενώ όλο και περισσότερες κοινές θνητές μπαίνουν καθημερινά στο παιχνίδι.

«Γιατί άραγε τόσο πολλές γυναίκες γδύνονται μπροστά στην κάμερα; Για μερικές υπάρχει το κίνητρο ότι έχουν κάτι να πουλήσουν, τι είναι αυτό όμως που γοητεύει όλες εμάς τις υπόλοιπες;», αναρωτιέται η Σίλινγκ. Την απάντηση της την έδωσε η Κλέαρ Παρκ που τη φωτογράφισε: «Συχνά επιθυμούν να κρατήσουν μια φευγαλέα στιγμή, όπως όταν είναι έγκυοι ή θέλουν να θυμούνται το σώμα τους στα πιο ωραία του. Ενώ πολλές γοητεύονται απλώς και μόνο από το γεγονός ότι θα σταθούν γυμνές μπροστά στην κάμερα», λέει η βραβευμένη φωτογράφος.

Συμφιλίωση με το σώμα
Αφού άκουσαν τις περιγραφές της για την εμπειρία της, πολλές γνωστές της Σίλινγκ αποφάσισαν να τη μιμηθούν. Η Ρέιτσελ Τζόνσον, συντάκτρια του περιοδικού «The lady» και αδελφή του συντηρητικού δημάρχου του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, η οποία παραδέχεται ότι της αρέσει να επιδεικνύει το σώμα της, έχει φωτογραφηθεί δύο φορές γυμνή, τη μία φορά μάλιστα από την Παρκ όταν ήταν έγκυος. Αυτή εξάλλου ήταν και η εμπειρία που της προσέφερε μεγάλη ικανοποίηση.

Στο τελευταίο της βιβλίο με τίτλο «Σώματα» η ψυχαναλύτρια Σούζι Oρμπαχ περιγράφει την τυραννία της δυτικής κουλτούρας, που μας πιέζει να είμαστε τόσο body conscious ώστε να κινδυνεύουμε να χάσουμε την επαφή μας με το σώμα μας στη φυσική του μορφή. Κατά τη γνώμη της,η γυμνή φωτογράφιση είναι «μια απόπειρα των γυναικών να βιώσουν το κληρονομικό τους δικαίωμα, να νιώσουν δηλαδή εντάξει μέσα στο σώμα τους».

Αυτό παραδέχεται και η Πέλινγκ, ένα εικοσάχρονο βουλιμικό κορίτσι. Λέει ότι ένιωσε πως ήταν σε ειρήνη με το σώμα της όταν φωτογραφήθηκε γυμνή από την Κίρκι Χάμιλτον. Γιατί το έκανε; «Ηθελα να γιορτάσω το γεγονός ότι δεν μισώ το σώμα μου».

Για την Ντανιέλα Μπέρναμ οι γυμνές πόζες της, οι «φωτογραφίες του μπουντουάρ» όπως τις ονομάζει η Σίλινγκ στο άρθρο της στους «Tάιμς» του Λονδίνου, ήταν ένα γαμήλιο δώρο στον άνδρα της. Ηταν μία απόφαση πάθους: «Ημουν 27 χρονών και καιγόμουν από έρωτα», λέει, «Ποζάροντας γυμνή ένιωσα σέξι με έναν άλλον τρόπο. Oταν πιέσεις τον εαυτό σου να αυτοαποκαλυφθεί, συνειδητοποιείς πράγματα για σένα την ίδια που σε εκπλήσσουν».

Σημαντικά τα κομπλιμέντα
Η Χάμιλτον, η οποία φωτογράφισε στη Νέα Υόρκη διακόσιες γυμνές γυναίκες ηλικίας μεταξύ 20 και 60 ετών, λέει ότι στην αρχή έχουν πολλές αναστολές, που περνάνε όμως όταν δείξουν τις φωτογραφίες τους σε φίλους και συγγενείς. Μόλις αρχίζουν τα κομπλιμέντα βλέπουν τον εαυτό τους με άλλη οπτική. Η Ρέιτσελ Τζόνσον ωστόσο έκρυψε τις φωτογραφίες της στο συρτάρι (δημοσιεύτηκαν τελικά στο περιοδικό «Easy living») για λόγους οικογενειακούς, όπως ομολογεί.

Η Σίλινγκ όμως που ζει με τον γιο της δεν έχει τέτοια προβλήματα. Ετσι όταν πέρυσι την άνοιξη τη ρώτησε η εκδότριά της αν έχει κάποια ιδέα για το εξώφυλλο του καινούργιου της βιβλίου – σχετικά με τη μέση ηλικία – απάντησε ναι: «Νομίζω πως πρέπει να είμαι εγώ χωρίς ρούχα». Η έμπνευσή της δεν ήταν ουρανοκατέβατη.

Η Σίλινγκ έκανε πέντε χρόνια για να γράψει το βιβλίο της «Η άγνωστη στον καθρέφτη» που μόλις κυκλοφόρησε στην Αγγλία και το πώς θα είναι το εξώφυλλο την απασχόλησε τουλάχιστον τα τρία από αυτά. Η ιδέα τής ήρθε όταν είδε μια φωτογραφία της Σιμόν ντε Μποβουάρ – στον «Nouvel Observateur».

Τελικά τη μεγάλη ημέρα της φωτογράφισης πρώτη έφτασε η φωτογράφος Όντρεϊ Μπαρντού. Εξαιρετικά σοβαρή και πολύ καλά προετοιμασμένη είχε καταλάβει ακριβώς τι είχε στο μυαλό της η Σίλινγκ, πράγμα που καθησύχασε απολύτως τη συγγραφέα. Ηξερε ότι όλα θα πάνε καλά.

Μέχρι τότε νόμιζε ότι η στιγμή που θα έπρεπε να σταματήσει να μιλάει και να βγάλει τα ρούχα της θα ήταν πολύ δύσκολη και αμήχανη. Στην πραγματικότητα όμως όλοι ήταν απασχολημένοι με αυτή καθαυτή τη διαδικασία της φωτογράφισης. Ετσι το μοντέλο ξέχασε ότι επί πέντε ώρες δεν φορούσε απολύτως τίποτα.

Παρ’ όλο που όσοι ήταν παρόντες εκείνη την ημέρα – ο καλλιτεχνικός διευθυντής του εκδοτικού οίκου, ο βοηθός της φωτογράφου, ο διερμηνέας – ήταν όλοι άνδρες. «Νιώθεις ένα σοκ όταν βλέπεις την εικόνα του εαυτού σου» γράφει αργότερα στους «Τάιμς» του Λονδίνου περιγράφοντας τη φωτογράφιση: «Το χάσμα ανάμεσα στην πραγματικότητα και την εικόνα που έχεις στο μυαλό σου μπορεί να είναι τεράστιο».

Τελικά όταν το τυπωμένο βιβλίο έφτασε στα χέρια της ένιωσε αγωνία. Αναρωτήθηκε μήπως είχε κάνει λάθος όταν ξαφνικά άκουσε τον γιο να λέει: «Πωπώ, δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι είσαι τόσο αδύνατη. Φαίνονται όλα σου τα κόκαλα». Είπε δηλαδή αυτό ακριβώς που θα ήθελε να ακούσει μια μεσόκοπη γυναίκα και με το οποίο συμφωνούν αναμφισβήτητα οι γυναίκες κάθε ηλικίας. - Κική Τριανταφύλλη

Η γνώμη της ψυχολόγου

Δρ Τσαμπίκα Μπαφίτη,
κλινική ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια

ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ
Με την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας καλλιεργήθηκαν οι σεξουαλικές αναστολές, ενώ στη ρωμαϊκή εποχή υπήρχε μεγάλη απελευθέρωση που έφτανε συχνά σε υπερβολές και ακρότητες. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο άρχισε να υιοθετείται ως κοινωνικός κανόνας το ότι είναι ντροπή να εκτίθενται τα γεννητικά όργανα.

Αυτή η πεποίθηση επί αιώνες καλλιέργησε την αίσθηση της ντροπής. Γι’ αυτό για πολλούς το γυμνό είναι ταμπού. Επίσης, σε μια εποχή σαν τη σημερινή, που δίνεται μεγάλη έμφαση στην εικόνα και στο να είναι τέλειο και αψεγάδιαστο το σώμα μας, οι γυναίκες που αισθάνονται ότι έχουν κάποιες ατέλειες έχουν μεγαλύτερη συστολή στο να γδυθούν απ’ ό,τι οι γυναίκες που αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια για το σώμα τους.

Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και το κατά πόσο διαπαιδαγωγήθηκαν με μεγαλύτερη έμφαση στην κοινωνική εικόνα τους και με αυστηρότητα ως προς το ήθος τους. Γι’ αυτό και για άλλες γυναίκες είναι πιο εύκολο να αποκαλύπτουν ορισμένα σημεία του σώματός τους παρά να μένουν εντελώς γυμνές.

Το κατά πόσο μια γυναίκα θα αποφασίσει να ποζάρει γυμνή έχει να κάνει με το πόσο ισχυρές είναι οι ηθικές της αναστολές, με το πόσο εκτεθειμένη θα αισθανθεί και με το πόσο σίγουρη είναι για το σώμα της. Αυτές που αρέσκονται στο να ποζάρουν γυμνές διαθέτουν περισσότερα ναρκισσιστικά στοιχεία, θέλουν να βρίσκονται στο επίκεντρο και να προκαλούν την προσοχή, αφού θεωρούν ότι το δικαιούνται. Στην ουσία, έχουν εσωτερικά μεγάλη ανασφάλεια και έχουν ανάγκη την προσοχή και να νιώσουν ότι είναι σημαντικές για τους άλλους. - Δ.Μ.

ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΓΔΥΘΗΚΑΝ!

Αν και στην εποχή μας μια γυμνή φωτογράφηση είναι για αρκετές γυναίκες το διαβατήριο για τη δημοσιότητα, οι περισσότερες έχουν τις αναστολές και τις επιφυλάξεις τους. Ακόμη κι αυτές όμως μπορεί να πεισθούν από έναν καλό φωτογράφο να βγάλουν τα ρούχα τους μπροστά στον φακό του. πως αισθάνθηκαν όταν το έκαναν και τι λένε οι φωτογράφοι που στάθηκαν απέναντι τους.
Kείμενα: Διονυσία Μαρίνου, Γεωργία Γεωργακαράκου

ΤΑΚΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, φωτογράφος
«Ντροπαλές και αμήχανες είναι όλες οι γυναίκες»
Καμιά γυναίκα δεν έχει αρνηθεί να τη φωτογραφίσω γυμνή. Oλες τους ήξεραν ότι θα βγουν μια πολύ ωραία φωτογραφία . Δεν είχαν να φοβηθούν το χυδαίο. Χυδαία άλλωστε δεν είναι ποτέ μια φωτογραφία από μόνη της. Αυτό εξαρτάται από το πώς χρησιμοποιούνται και από το περιοδικό όπου φιλοξενούνται. Τη δεκαετία του ’90, για παράδειγμα, που τα ανδρικά περιοδικά έπρεπε να βάζουν στις σελίδες τους γυμνά μοντέλα, όπως η Ναόμι Κάμπελ και η Σίντι Κρόφορντ, ο κόσμος δεν εντυπωσιαζόταν. Ηταν μια εικόνα οικεία για τους περισσότερους, αφού έβλεπαν ξανά και ξανά τα ίδια μοντέλα.

Προσωπικά δεν αντιμετωπίζω καμιά δυσκολία όταν φωτογραφίζω μια γυμνή γυναίκα. Είναι το ίδιο ακριβώς με το να κάνω ένα πορτρέτο. Δεν ακολουθώ μάλιστα κανέναν συγκεκριμένο τρόπο, όπως ίσως κάποιοι φαντάζονται, για να χαλαρώνω τα μοντέλα. Για την ακρίβεια, δεν λέω τίποτα. Δεν λέω, για παράδειγμα, αν είναι λάθος ή σωστό κάτι που κάνουν. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος. Αυτόν ακολουθούσα από μικρός, που δεν μιλούσα γιατί δεν ήξερα πώς να καθοδηγήσω κάποιον, αυτόν ακολουθώ και τώρα συνειδητά.

Η τελειότητα του σώματος δεν παίζει κανέναν ρόλο στη φωτογραφία. Ισα ίσα. Ενα σώμα με ατέλειες μπορεί να είναι πιο ενδιαφέρον αισθητικά και να βγάλει μια τέλεια φωτογραφία, αρκεί ο φωτογράφος να προσέξει εξίσου όλα τα σημεία του. Ντροπαλές και αμήχανες είναι όλες οι γυναίκες που φωτογραφίζω. Ακόμα και στα πορτρέτα. Πόσω μάλλον όταν είναι γυμνές. Μέχρι στιγμής όμως δεν μου έχει τύχει καμιά τόσο συντηρητική που να με δυσκολέψει στη δουλειά μου.

Υπάρχουν μοντέλα που είναι δεκτικά σε αυτό που έχω σκεφτεί, υπάρχουν όμως και κάποια πιο δύσκολα. Το μόνο σίγουρο είναι πως, εάν καταλάβει αυτή που φωτογραφίζεται ότι θα προκύψει καλό αποτέλεσμα – πράγμα που πάντα τους δίνω να καταλάβουν – ανοίγεται και δίνει αυτά που πρέπει να δώσει στη φωτογραφία.

Ρεβέκκα Καμχή, γκαλερίστα
Οταν πόζαρα γυμνή για το βιβλίο του Τάκη Διαμαντόπουλου, δεν ντράπηκα καθόλου. Αλλωστε, υπάρχουν τόσα χειρότερα πράγματα στον κόσμο για τα οποία μπορεί να ντραπεί κάποιος παρά για το να ποζάρει γυμνός. Κράτησε κυριολεκτικά ένα λεπτό η όλη διαδικασία και δεν πρόλαβα να αισθανθώ κάτι.

Γωγώ Μπρέμπου, ηθοποιός, δημ. σύμβουλος
Το 2003 έκανα την ταινία «Ενα τραγούδι δεν φτάνει» της Ελισάβετ Χρονοπούλου και υποδυόμουν την Ειρήνη. Σε κάποια σκηνή, έρχεται στο σπίτι η καλύτερή της φίλη και η Ειρήνη ανοίγει την πόρτα με τα εσώρουχα. Αργότερα διάφορες XXX σελίδες πήραν το απόσπασμα αυτό και το ονόμασαν sex video. Κατά τα άλλα, δεν έχω κανένα πρόβλημα να κάνω γυμνό αν το απαιτεί ο ρόλος. Συνδέουμε συνήθως το γυμνό με το σεξ και το αγοραίο και έτσι το αποδυναμώνουμε. Το γυμνό έχει μια δύναμη αισθητική, βίαιη πολλές φορές. Εξαρτάται από το πώς θα το χρησιμοποιήσεις.

Κόρα Καρβούνη, ηθοποιός
O Τάκης Διαμαντόπουλος με έχει φωτογραφίσει πολλές φορές. Ετσι, όταν μου ζήτησε να φωτογραφηθώ γυμνή για το βιβλίο τον εμπιστεύτηκα. Ενώ στην αρχή αισθανόμουν άβολα, όσο περνούσε η ώρα αισθανόμουν όλο και πιο άνετα. Ακριβώς επειδή ένιωθα περίεργα, η φωτογραφία μου δεν είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική. Θεώρησα ότι ήταν σωστό να δείξω αυτό που αισθανόμουν. Πολύ πιο δύσκολη ήταν η γυμνή σκηνή στην παράσταση «Oι σεξουαλικές νευρώσεις των γονιών μας» το 2005. Επί επτά λεπτά ο Λαέρτης Mαλκότσης και εγώ ήμασταν ολόγυμνοι. Βέβαια, το ότι έπαιζα ένα καθυστερημένο κορίτσι δεν σκανδάλιζε. Πιστεύω πως και οι περισσότεροι θεατές σήμερα δεν θα θυμούνται το γυμνό από αυτό το έργο.

Οι Ρ. Καμχή, Γ. Μπρέμπου και Κ. Καρβούνη φωτογραφήθηκαν γυμνές για το λεύκωμα με τα γυμνά πορτρέτα του Τάκη Διαμαντοπουλου.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΥΡΗΣ, φωτογράφος
«Αν δεν αισθάνονται άνετα να μην το επιχειρήσουν»
Υπάρχει το πορνoγραφικό γυμνό, υπάρχει και το καλλιτεχνικό. Γι’ αυτό και προτιμώ το μαυρόασπρο – το χρώμα της σάρκας παραπέμπει σε σεξουαλική επιθυμία... Oι γυναίκες ήταν πιο δύσκολο να φωτογραφηθούν γυμνές, ίσως και γιατί έχουν περισσότερα σημεία να κρύψουν, ενώ οι ηθοποιοί ήταν πιο άνετοι αφού είναι πιο εξοικειωμένοι με το σώμα τους.

Τις γυναίκες σε μια γυμνή φωτογράφηση τις προτιμώ σχεδόν άβαφες. Θεωρώ γελοίο να είναι μια γυμνή γυναίκα καραβαμμένη και καλοχτενισμένη. Oι δυσκολίες σε μια γυμνή φωτογράφηση έχουν να κάνουν συνήθως με το πόσο προετοιμασμένη είναι η γυναίκα, πόση άνεση έχει με το σώμα της και τον λόγο για τον οποίο την κάνει.

Πάρα πολλές έχουν μεγάλη ανασφάλεια, γι’ αυτό και είναι προτιμότερο, εφόσον δεν αισθάνονται άνετα, να μην φωτογραφηθούν χωρίς ρούχα. Και είμαι της γνώμης πως, αν κάνει κάποιος γυμνό, πρέπει να είναι γυμνό. Το να δείξει κανείς έναν ώμο ή μια πλάτη δεν είναι κάτι, ο καθένας μπορεί να το κάνει.

Η πρόκληση είναι το εντελώς γυμνό. Επειδή στο περιοδικό – για το οποίο φωτογραφίζω τα τελευταία πέντε χρόνια 120 άτομα κάθε χρόνο για ένα αφιέρωμα στον αγώνα κατά του ΑIDS – δεν μπορούν να μπουν ολόγυμνα σώματα, είχα πάντα στο πίσω μέρος του κεφαλιού μου ότι θέλω να κάνω ένα βιβλίο με όλες αυτές τις φωτογραφίες που «κόπηκαν». Τους ενημέρωνα τη στιγμή της φωτογράφησης και αρκετοί (άντρες και γυναίκες) δεν είχαν πρόβλημα να ποζάρουν εντελώς γυμνοί.

Παναγιώτα Βλαντή, Μπέσυ Μάλφα, ηθοποιοί
Π. Β.: Δέχτηκα να πάρω μέρος στη φωτογράφηση για την ετήσια καμπάνια κατά του AIDS με την προϋπόθεση να φαίνεται γυμνή μόνο η πλάτη μου. Σίγουρα δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα να ποζάρεις έστω και με την πλάτη σου μόνο γυμνή. Φοβάσαι το αποτέλεσμα. Eγώ είχα τις εγγυήσεις του φωτογράφου, τις οποίες επιβεβαίωσαν και τα θετικά σχόλια που δέχτηκα.
Μπ. Μ.: Η φωτογράφηση έγινε για έναν καλό σκοπό (κατά του AIDS) μαζί με τη φίλη μου Παναγιώτα Βλαντή και η αισθητική της με αντιπροσώπευε. Εχω κάποιες αναστολές για το εντελώς γυμνό. Αυτό δεν με ενόχλησε γιατί δεν ήταν πολύ αποκαλυπτικό. Στο στούντιο ήμασταν μόνο εμείς και ο φωτογράφος και κρατούσαμε τα εσώρουχά μας στα χέρια μας μέχρι να πετύχει η πόζα. Γενικά, όταν το γυμνό είναι τέχνη, το αποτέλεσμα είναι καλό.

Οι Παναγιώτα Βλαντή και Μπέσυ Μάλφα πόζαραν γυμνές στον Βαγγέλη Κύρη και η φωτογραφία τους για την εκστρατεία ενάντια στο aids δημοσιεύτηκε στο περιοδικό down town.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΓΥΜΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ
Η Μαίρη Σαμαρά πόζαρε από τα 17 της χρόνια ολόγυμνη μπροστά σε σπουδαίους ζωγράφους. Και μάλιστα σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν έκαναν καλά καλά μπάνιο στη θάλασσα.

Έπειτα από 60 χρόνια η κ. Μαίρη Σαμαρά ζει ξανά τις πρώτες της εμπειρίες ως μοντέλο στη Σχολή Καλών Τεχνών, γυρνώντας το βλέμμα της στους πίνακες που κοσμούν τους τοίχους του διαμερίσματός της στα Πατήσια. Oλοι έχουν την υπογραφή σπουδαίων ελλήνων ζωγράφων. Εκείνο όμως που δεν γίνεται αντιληπτό με την πρώτη ματιά είναι ότι στους περισσότερους από αυτούς απεικονίζεται η ίδια.

Γεννήθηκε στην Αθήνα πριν από 76 χρόνια και ξεκίνησε το επάγγελμα του μοντέλου το 1948, σε ηλικία 13 ετών. «Εμαθα μια μέρα ότι χρειάζονταν ένα κοριτσίστικο πρόσωπο για να ποζάρει. Εκείνη την εποχή είχα αρχίσει να μαθαίνω να ράβω. Πήγαινα σε κάποια μοδίστρα, η μητέρα της οποίας ήταν επιστάτρια στη Σχολή Καλών Τεχνών. Με ρώτησε αν ήθελα να πάω για μοντέλο. Πήγα δοκιμαστικά και έμεινα περισσότερο από μισό αιώνα».

O πρώτος άνθρωπος που είδε όταν πήγε στη Σχολή Καλών Τεχνών ήταν ο Μόραλης. Το 1948 ήταν καθηγητής στο προκαταρκτικό τμήμα και οι πρώτοι μαθητές του ήταν ο Τσόκλης, ο Κανιάρης, ο Κοντός κ.ά. «Είχαν ανάγκη από ένα νέο κορίτσι, ένα νεανικό κεφάλι... Θυμάμαι, την πρώτη μέρα ο Μόραλης με έβαλε να καθήσω σε μια βάση για να έχουν οι φοιτητές οπτική επαφή. Είχαν τα παιδιά μια καλτσοβελόνα για να μετρούν τις αποστάσεις. Φοβόμουνα μη μου βγάλουν κανένα μάτι. Μου έλεγαν “θα κοιτάς σε ένα μέρος και θα μένεις σταθερή”. Δύσκολο πράγμα.

Ημουν μικρό παιδί, ανήσυχο και όλα ήταν καινούργια και περίεργα. Από τη ραπτομηχανή βρέθηκα σε ένα περιβάλλον όπου έβλεπες να γεννιέται η τέχνη, και πληρωνόμουν μάλιστα γι’ αυτό. Το μεροκάματο ήταν τότε τέσσερις δραχμές».

Η πρώτη της επαφή ήταν ανώδυνη. «Πόζαρα για πρώτη φορά στα 13 μου χρόνια, αλλά δεν ξεκίνησα αμέσως γυμνό. Στην αρχή πόζαρα με κομπινεζόν. Στα 17 μου ο Κρις Γεωργιάδης μου είπε “κατέβασε τις τιράντες”. Κάποια στιγμή έρχεται και μου τις κατεβάζει περισσότερο. Καταχείμωνο έξω, τσουχτερό κρύο, αλλά άρχισα να νιώθω τον ιδρώτα να κυλάει πάνω μου. Oλο το βράδυ σκεφτόμουν πώς θα πάω να ξανακάνω το ίδιο πράγμα. Και δεν ήταν καν γυμνό. Αυτό ήρθε μετά».

Σύντομα η κ. Μαίρη Σαμαρά άρχισε να νιώθει άνετα με τη βοήθεια των καλλιτεχνών. Το γυμνό ξεκίνησε με τον Παύλο Διονυσόπουλο. Ηταν μαθητής τότε και άρχισε να την παροτρύνει να κάνει γυμνό. «Ελα, βρε Μαίρη, συνέχεια ποζάρεις με το κομπινεζόν», της έλεγε. «Το πρώτο γυμνό λοιπόν το έκανα για τον Παύλο. Δεν μπορώ να σας περιγράψω την ντροπή μου και την αγωνία μου όταν έκανα γυμνό στον καθηγητή Ανδρέα Γεωργιάδη».

Η κ. Μαίρη Σαμαρά έζησε όλη τη νεώτερη ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα και αισθάνεται τυχερή γι’ αυτό. «Εχω ποζάρει για τους περισσότερους. Για αρκετά μεγάλο διάστημα δούλευα στο εργαστήριο του Τέτση. Με αυτόν ανέπτυξα μεγαλύτερη σχέση, όπως επίσης και με τον Σωτήρη Σόρογκα. Βγαίναμε έξω, διασκεδάζαμε. Είμαστε όλοι σαν μια οικογένεια. Θυμάμαι τον Μιχάλη Τόμπρο που με έλεγε “καναρινάκι” επειδή ήμουν μικροκαμωμένη! Ξέρετε πόσοι έχουν περάσει από τη σχολή ως μοντέλα και σήμερα είναι διάσημοι; O Σαββόπουλος, για παράδειγμα. Νομίζω, ήταν στην τάξη του Γιώργου Μαυροΐδη». - Ζωή Λιάκα

Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ
Τα σώματα των γυναικών που πόζαραν γυμνές για τους μεγάλους ζωγράφους έμειναν στην αιωνιότητα, όχι όμως και τα ονόματα τους αφού το έκαναν για τα χρήματα και ντρέπονταν γι’ αυτό. Η πρώτη που αποθέωσε τη γύμνια της ήταν η Κικί του ονπαρνασ και η τέχνη αποθέωσε το κορμί της.

Αν και το γυμνό έδινε πάντοτε το «παρών» στην τέχνη, η σπουδή του άλλωστε ήταν ανέκαθεν επιβεβλημένη, οι γυναίκες που πόζαραν γυμνές δεν ήταν αποδεκτές. Τα μοντέλα των καλλιτεχνών ήταν άσημες, ανώνυμες και φτωχές γυναίκες, συνήθως χορεύτριες, τραγουδίστριες, πόρνες και αρτίστες, που πέρασαν όμως, έστω και ανώνυμα, στην αθανασία χάρη στην τέχνη αυτών που τις επέλεξαν, όπως ο Τουλούζ-Λοτρέκ, ο χωλός ζωγράφος της Μπελ Επόκ που απεικόνισε αμέτρητα κορίτσια της νύχτας.

Δεν ήταν ο μόνος. Από τον Ρούμπενς, τον Τιτσιάνο και τον Μποτιτσέλι μέχρι τον Μοντιλιάνι, οι μεγάλοι όλων των εποχών ύμνησαν το γυμνό γυναικείο σώμα, χωρίς όμως να αποκαλύπτεται το όνομα των μοντέλων τους.

Η Κικί του Μονπαρνάς ήταν το πρώτο διάσημο γυμνό μοντέλο που δόξασε το σώμα της χωρίς προκαταλήψεις. Η Αλίς Ερνεστίν Πρεν, όπως ήταν το πραγματικό όνομά της, έφτασε στο Παρίσι από τη Βουργουνδία πριν καλά καλά γίνει 12 ετών. Δούλεψε σε ένα φουρνάρικο αλλά τσακώθηκε με τη φουρνάρισα και άρχισε να ποζάρει γυμνή για έναν γέρο γλύπτη. Ετσι κατάλαβε ότι από οποιαδήποτε άλλη δουλειά, το πιο εύκολο και αποδοτικό οικονομικά ήταν να ποζάρει. Γρήγορα έγινε το αγαπημένο μοντέλο καλλιτεχνών που έμελλαν να γίνουν διάσημοι όπως και η μούσα τους.

Ανάμεσά τους ο εξπρεσιονιστής Χαΐμ Σουτίν που τη βάφτισε «Κικί» αλλά και οι Oυτριλό, Μοντιλιάνι, Πικαμπία, Μόις Κίσλινγκ, Κοκτό, Μπρέκερ, Καλντέρ, Σουμάνοβιτς, με λίγα λόγια σύσσωμη η καλλιτεχνική πρωτοπορία της εποχής – είδαν το σώμα της Αλίς Πρεν ως έργο τέχνης. Η προκλητική, ατίθαση και αυθόρμητη «Κικί του Μονπαρνάς» ανακηρύχθηκε τελικά βασίλισσα των μποέμ στην άσωτη πλην όμως λαμπερή Πόλη του Φωτός στην ακμή του μοντερνισμού και το πιο διάσημο γυμνό μοντέλο όλων των εποχών.

O πρωτογενής ερωτισμός της αποτυπώθηκε σε πάρα πολλά έργα τέχνης, η πιο αξιομνημόνευτη εικόνα της όμως είναι η φωτογραφία του Μαν Ρέι «Το βιολί του Ενγκρ», που την παρουσιάζει γυμνή με γυρισμένη την πλάτη και δύο f πάνω της. Είναι ένα εγκώμιο στις καμπύλες της που μοιάζουν με εκείνες του βιολιού και μια ομολογία ότι το μοντέλο είναι όργανο για τη δημιουργία τέχνης. – Κ. Τρ.

ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΤΟΝ «ΑΕΡΑ»
Δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί το εργασιακό καθεστώς για όσες και όσους ποζάρουν στην ΑΣΚΤ.
Τις τελευταίες ημέρες τα μοντέλα της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών βρέθηκαν στο επίκεντρο της δημοσιότητας όχι για το έργο τους αλλά για τη διαδικασία πρόσληψής τους.

Μέχρι σήμερα οι υπουργοί Παιδείας, Εσωτερικών και Oικονομικών με κοινή απόφαση ενέκριναν τις προσλήψεις οκταμήνου που ζητούσε η Σχολή για ωρομίσθιους άντρες και γυναίκες που κάλυπταν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των φοιτητών. Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι προσλήψεις των μοντέλων θα γίνονται πλέον μέσω ΑΣΕΠ.

O Νίκος Ανδριανάκης όμως, προϊστάμενος Γραφείου Πληροφόρησης Πολιτών και Δημοσίων Σχέσεων του ΑΣΕΠ, το διαψεύδει: «Υπάρχει αλληλογραφία μεταξύ του προέδρου μας και του πρύτανη της Σχολής που τον ενημερώνει για την αναρμοδιότητα της Αρχής στις προσλήψεις των μοντέλων», λέει. Την ίδια άποψη εξέφρασαν και εκπρόσωποι του Γραφείου Τύπου του υπουργείου Παιδείας που σε τηλεφωνική επικοινωνία μάς διαβεβαίωσαν ότι για τη διαδικασία πρόσληψης των μοντέλων ουδέποτε προέκυψε η ανάμειξη του ΑΣΕΠ.

Από την πλευρά του, το σωματείο των μοντέλων της ΑΣΚΤ ζητά την άμεση επίλυση και μόνιμη διαμόρφωση του εργασιακού καθεστώτος με σταθερή δουλειά, εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα . Θύματα αυτής της διαφωνίας των αρμοδίων είναι και οι φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών. – Δ.Μ.

Τα Νεα, Ταχυδρόμος, 5/02/211